Bilimsel olarak Ravent adı ile bilinen halk arasında Kap, Rıbes ve Işkın olarak bilinen ve yurdumuzun Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetişen Işkın (Rıbes) Karabuğdaygiller familyasındandır. Serin ve dağlık yerleri seven çok yıllık otsu bitkilerdir. Aynı zamanda ilçemiz dağlarında da yetişmektedir.
Anayurdu Uzakdoğu olan raventlerin ülkemizde Işkın adlı tek türü yetişir. Burada genelde sözünü edeceğimiz Tıbbi ravent (R. officinalis) adlı türünün anayurdu Tibet ve Çin’dir. Eski zamanlardan beri Çinliler tarafından kullanılan bu bitki, Eski Yunan ve Eski Romalılarca da biliniyordu. Günümüzde ise Avrupa’da Tanen ve kokulu esansları içerdiğinden reçeli yapılır. Suyu bazı aperatiflere katılarak lezzet artırıcı olarak da değerlendirilir. İngiltere’de bu bitkinin, pastası, tartı hatta kokteyli bile yapılıyor. Bu bitki 30-70 cm arasında bir uzunluğa sahip, az yassı 1-3cm enindedir. Bitkinin kaba yaprakları oldukça büyüktür ve bitkinin tabanında toplanmıştır. Bitkinin tepesinde sarıçiçekleri başak şeklindedir.
İlçemizin yüksek kesimlerinde kayalık, dağlık yerlerde ve yamaçlarda doğal olarak yetişen Işkın (Rıbes) halk arasında doğunun muzu olarak da bilinir. Nisan ayının son haftasından Haziran ayının ilk haftasına kadar geçen dar bir zamanda bulunan Işkın doğal olarak yetişir ve tohumlarıyla çoğalır. Hafif mayhoş bir tadı olan ışkının yenen kısmı genç sürgünleridir. Yaklaşık 20-30 günlük süre boyunca toplanarak satılan bu sürgünler Çiğ halde kabuğu soyularak sade, tuzlanarak veya şekere bandırarak yenir. Satın alırken elastik olanlar bükürken gevşek kırıldı kırılacak gibi olanlar güzel olurlar. Işkın(Rıbes) adıyla bilinen yeşil renkli mayhoş kökten uca doğru tadı ekşileşir. Lif oranı yüksek bir bitki olduğundan kabızlığa, şeker hastalığına ve mide hastalığına iyi gelir. Sebze olarak “Işkın’lı Yumurta”, “Işkın’lı Kapuska” gibi çeşitli yemekleri de yapılır.
RIBES (KAP , IŞKIN)’in FAYDALARI
Hazımsızlık ve mide yanmaları dahil pek çok rahatsızlığa iyi geldiği yöre halkı tarafından bizzat denenmiş ve ispatlanmış olan Işkın(Rıbes) şeker hastaları tarafından da özellikle aranır. Yeni çıkmış genç sürgünleri yenildiği gibi toprak altında kalan kök kısmı da, çıkarıldıktan sonra iyice yıkanır ve kaynatılarak süzüldükten sonra çay olarak içilir. Sabahları aç karnına içilen Işkın çayı yüksek olan şekerin düşmesini ve dengelenmesini sağladığı yöre halkınca denenerek ispatlanmıştır. Ayrıca iştah açar, vücudu kuvvetlendirir. Mide ve bağırsak gazlarını giderir. Sarılık ve çocuk havalesi durumlarında da kullanılır. Işkın veya diğer adıyla Rıbes zengin vitamin ve mineral deposudur. Şimdiye kadar hiç bir yan etkisi görülmemiş bir bitkidir. Tıbbi olarak yaprak ve köklerinden faydalanılır. Kökler ayrıca güneşte kurutulup toz haline getirildikten sonra balla karıştırılıp mide ve bağırsak iltihaplarını tedavi etmede kullanılır. Kökü idrarı sarı ya da kırmızı renge boyayabilir. Ayrıca karaciğer sorunlarını çözer. Vücutta biriken suyun atılmasını sağlar. Bağırsakta su emilimini azaltır ve dışkıyı yumuşatarak müshil etkisi yapar. Etkisi yenildikten 5-10 saat sonra görülür, tahriş edici olmadığından çocuk ve yaşlılara tavsiye edilir. Müshil etkili pek çok bitki, karın ağrısı yaparken, Işkın bu tür bir etki göstermez. Diğer bir ilginç özelliği ise yüksek miktarlarda müshil özelliği varken, düşük dozlarda ishal kesici tesiri olmasıdır. Az miktarda alındığında peklik verici ve sindirimi kolaylaştırıcı etki yapar. Çok alınırsa bu kez müshil etkisi gösterir. Böylece bağırsaklar iyice temizlenmiş olur. Ayrıca bitkinin bedeni güçlendirici (tonik) etkisi vardır. Kurutulduktan sonra yoğurtla karıştırılıp yüze sürülürse sivilce ve lekeleri temizler. Işkın kökü suda kaynatılarak dinlenmeye bırakılıp içildiğinde mideye, bağırsaklara kolaylık sağlıyor, şekeri düşürüyor. Rahatsız edici bir tarafı yoktur. Aksine tedavi edici bir özelliğe sahiptir. 2 bardak suya 100 gram kıyılmış kök konur. 12 saat bekletilip süzülür.1 kilo toz şeker ilave edilip kaynatılır. Çocuklara günde 2 yemek kaşığı verilir.
KANSERLİ HÜCRELERİN GELİŞMESİNİ ÖNLÜYOR.
İngiliz bilim adamları yaptıkları araştırmada, Türkiye’de özellikle Adıyaman, Elazığ, Bingöl, Tunceli, Erzincan, Siirt, Bitlis, Muş, Van, Ağrı ve Erzurum’da doğal olarak yetişen ’Işkın’ın (Rıbes) kanserle mücadelede çok etkili olduğunu, bu bitkinin kanserli hücrelerin gelişmesini önlediğini ortaya çıkardı. Sheffield Hallam Üniversitesi’nin araştırmasına göre, Işkın’da diğer kırmızı sebzelerde olduğu gibi kanseri önlemeye yardımcı olan kimyasal maddeler bulunuyor. Polifenol adlı bu kimyasal maddeler başta lösemi olmak üzere birçok kanser türünü önleyebiliyor. Araştırmayı yürüten Sheffield Hallam Üniversitesi Biyomedikal Araştırma Merkezi Başkanı Dr. Nikki Jordan-Mahy, Daily Telegraph gazetesine, “Araştırmalarımız Işkın’ın özellikle pişirildiğinde polifenol miktarı bakımından oldukça zengin olduğunu gösterdi. Bu bitkiden elde edeceğimiz polifenollerle oluşturulacak bir ilaç da kanserle mücadelede kullanılabilir” diye konuştu. İngiltere’de oldukça popüler olan Işkın’ın sapları ve kökleri tüketiliyor. Ülkede bu bitkinin, pastası, tartı ve kokteyli yapılıyor
